Pan Detektyw sprawdza!
Kilka dni temu internet obiegła bardzo popularna wiadomość. Nagłówki wielu topowych portali informacyjnych w Polsce rozbrzmiewały: Dezerter Kamil Czeczko mówił o setkach zabitych imigrantów na granicy. Co do zasady, powyższe stwierdzenie jest prawdziwe – polski dezerter wypowiedział takie słowa, choć prezentują one oczywiście tezę fałszywą. Przyjrzyjmy się jednak dwóm wybranym nagłówkom, które w sposób na tyle niefortunny (celowo lub nie – to już pozostawiamy do rozstrzygnięcia czytelnikom) przedstawiają powyższą informację, że przynajmniej w części spełniają oczekiwania reżimu białoruskiego w kontekście rozprowadzenia tego filmu.
Onet Wiadomości: „Szokujące słowa Emila Czeczki: polskie wojsko zabiło 240 migrantów”
Radio Zet: „Dezerter o setkach zabitych przy granicy. Reżimowe media: mówił też o masowych mogiłach”
Co niepokojącego mają w sobie powyższe nagłówki, że Pan Detektyw zdecydował się przyznać im ocenę, która widnieje na końcu tego wpisu? Z językowego punktu widzenia, żaden z powyższych nagłówków nie zawiera dementi przedstawionej w nich informacji. Zdajemy sobie sprawę, że nagłówki powinny być krótkie, ale powinny być przy tym równie treściwe – w tym przypadku mamy do czynienia z clickbaitem, który ma przykuć uwagę odbiorcy. Abstrahując od rozstrzygania, czy moralnym jest sam zabieg cytowania polskiego przestępcy celem zdobycia większej ilości wyświetleń, zwracamy uwagę na rzecz inną – która ciągnie za sobą realną szkodliwość społeczną. Clickbaity mają to do siebie, że albo się w nie klika, albo się je omija – co robi znaczna część użytkowników, gdy przeczyta prowokujący tytuł. Gdy ktoś przeczyta cały artykuł Onetu lub Radia Zet, dowie się, że słowa Kamila Czeczki są zwykłym kłamstwem. Gorzej jednak, gdy ktoś przeczyta wyłącznie nagłówek – wówczas może nabrać fałszywego przekonania, jakoby słowa byłego polskiego żołnierza były prawdziwe! To znany zabieg manipulacyjny, który stosowano już w XX wieku! Wobec powyższych faktów, Pan Detektyw nie ma innego wyboru, niż ocenić oba nagłówki jako MANIPULACJE.