Two Column Images
Left Image
Right Image

Najczęstszy problem zdrowotny przyszłości. Boli inaczej niż pozostałe, jest groźny dla całej ludzkości

Problem fizyczny, który dogłębnie rani psychikę. Choroba tak silna, że może zacząć się „w głowie”, ale jej ofiarą pada ciało pozbawione jednej z funkcji. Co gorsza, skala zjawiska – szczególnie w świecie zachodnim – narasta i niewykluczone, że jeszcze przed połową stulecia ów dramat zagrozi ludzkiej populacji. O czym mowa? O problemach z płodnością.

W świecie zachodnim rodzi się coraz mniej dzieci – to niezaprzeczalny fakt demograficzny. W temacie wymierania narodów przyzwyczailiśmy się jednak do diagnoz stricte kulturowych. Mówimy więc o zmianach cywilizacyjnych, dłuższej edukacji skutkującej późniejszym zawieraniem małżeństw, coraz częstszym stawianiu na karierę zamiast na rodzinę, upowszechnieniu się antykoncepcyjnej mentalności czy stygmatyzacji rodzin wielodzietnych. Choć w takich refleksjach jest wiele racji, to nie da się pominąć jeszcze jednej istotnej przyczyny kryzysu demograficznego: problemy z płodnością już dziś są w społeczeństwie prawdziwą plagą, a w przyszłości będzie jeszcze gorzej!

Należy przy tym zauważyć, że bezpłodność i niepłodność – choć zbliżone – nie są tym samym. Bezpłodność jest bowiem trwała, a niepłodność wynika z przyczyn zdrowotnych, które można pokonać, zaś diagnozuje się ją w sytuacji braku poczęcia dziecka po 12 miesiącach regularnej aktywności seksualnej bez stosowania antykoncepcji. Dodatkowo niepłodność dzieli się na pierwotną (małżeństwo nie ma dziecka/dzieci) oraz wtórną (małżeństwo ma dziecko/dzieci, ale nie może począć kolejnego).

Statystyki dotyczące płodności są natomiast porażające. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne szacuje, że problem z poczęciem potomstwa ma aż 1,5 mln par w naszym kraju, a więc 3 miliony osób. Nad Wisłą żyje zaś niecałe 38 mln ludzi, jednak spora część tej grupy nie jest przecież w wieku rozrodczym (15-49 lat wedle definicji Głównego Urzędu Statystycznego). Z danych GUS wynika, że w roku 2019 owa grupa liczyła niespełna 9 milionów polskich kobiet, a więc i tyle samo polskich mężczyzn. Okazuje się więc, że problemy z płodnością dotykają 3 miliony z 18 milionów osób w grupie mogącej mieć potomstwo, czyli ponad 16 proc. par. Jest to zbieżne z danymi prezentowanymi przez ekspertów, którzy szacują, że ów dramat dotyka co szóstą polską parę. Co gorsza, trendy powodują, że wkrótce problem stanie się udziałem 1 na 5 małżeństw.

Zmianie ulega także płciowa proporcja w tym zakresie. O ile bowiem dotąd najczęściej brak potomstwa u pary starającej się o poczęcie nowego życia łączono z problemami zdrowotnymi kobiety, o tyle teraz zauważa się istotny wzrost przypadków niepłodności u mężczyzn. Wskazują na to chociażby obserwacje oparte o badania wykonywane na przestrzeni kilku dekad. Niektórzy naukowcy – jak nowojorska epidemiolog Shanna Swan – oceniają, że przy utrzymaniu się obecnego trendu w roku 2045 mediana liczby plemników w nasieniu osiągnie poziom zerowy, a więc jeśli ów scenariusz się sprawdzi, to jeszcze przed połową stulecia co najmniej połowa mężczyzn nie będzie w stanie zostać ojcami. Najgłębszy problem występować ma w świecie zachodnim, a więc i w Polsce. Sytuację jedynie nieznacznie poprawia fakt, że Shanna Swan może być w błędzie, bowiem o pogarszającej się płodności mówią zgodnie wszyscy eksperci. Stoimy więc u progu pandemii – ów problem z powszechnego stanie się masowy.

Powodem pogarszającej się płodności całej populacji są zmiany cywilizacyjne. Nie chodzi tu jednak wyłącznie a aspekty kulturowe, choć i ich nie sposób pominąć. Ów złowrogi wpływ cywilizacji polegać ma jednak przede wszystkim na obecnych niemalże wszędzie substancjach rozregulowujących ludzki układ hormonalny (występujące w plastikach, kosmetykach i pestycydach związki takie jak ftalany, bisfenol A – BPA czy polibromowane difenyloetery – PBDE). Uwagę zwraca także dostrzeżony w badaniach ścieków z wielu miast świata wzrost obecności estrogenów i progestagenów – żeńskich hormonów płciowych. Ich częstsze występowanie to efekt stosowania przez kobiety antykoncepcji hormonalnej, a oczyszczalnie najzwyczajniej w świecie nie są w stanie usuwać takiego zanieczyszczenia co powoduje, że zostaje ono w wodzie na trwałe (podobnie zresztą sytuacją wygląda z antydepresantami i antybiotykami). Eksperci zauważają również negatywny wpływ zanieczyszczonego powietrza na człowieka w prenatalnej fazie rozwoju (na owo zagrożenie narażeni są w życiu płodowym szczególnie chłopcy). Nie da się też pominąć takich aspektów jak stres, używki, brak aktywności fizycznej, nadwaga, choroby (weneryczne, ale nie tylko – nawet problemy z nerkami czy wątrobą mogą osłabić ciało i utrudnić szanse na poczęcie dziecka, o chorobach skutkujących zaburzeniem układu hormonalnego nie wspominając), a w przypadku mężczyzn również przegrzewanie organów płciowych (gorące kąpiele, zbyt przylegająca bielizna, trzymanie laptopa na kolanach i telefonu w kieszeni spodni). Innymi przyczynami trudności są zaburzenia genetyczne, nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego na komórki rozrodcze własne lub współmałżonka oraz problemy anatomiczne. Ponadto płodność spada wraz z wiekiem i choć jest to zjawisko naturalne, to świadome tego procesu powinny być młode osoby pragnące w pierwszej kolejności zwiedzić świat czy osiągnąć sukces zawodowy – w przyszłości może bowiem okazać się, że „za późno na dziecko” będzie szybciej, niż ktoś to sobie zakładał.

Co więc robić? W internecie bardzo łatwo znaleźć odpowiedzi, zgodnie z którymi rozwiązaniem wszystkich bolączek jest zapłodnienie pozaustrojowe. Warto jednak pamiętać, że za artykułami zachwalającymi in vitro stoją często kliniki trudniące się taką praktyką, a w ich interesie nie leży prezentowanie wad. Metoda tymczasem jest wielkim obciążeniem dla organizmu kobiety, ma niską skuteczność i przede wszystkim nie leczy przyczyny niepłodności. Aby natomiast zwalczyć medyczny powód niemożności poczęcia dziecka przez parę często konieczna jest specjalistyczna diagnostyka pozwalająca precyzyjnie odnaleźć źródło problemu oraz kompleksowa pomoc specjalistów z różnych dziedzin: ginekologów, endokrynologów, andrologów, urologów, dietetyków, seksuologów i psychologów.

Ważne jest także wsparcie i zrozumienie bliskich. Z tym niestety bardzo często bywa różnie, a wiele par bezskutecznie starających się o dziecko zauważa, że zamiast dyskrecji spotykają się raczej z regularnymi pytaniami o ich plany prokreacyjne na każdej rodzinnej czy przyjacielskiej imprezie. Warto więc wyrobić w sobie nawyk niewtrącania się w takie sprawy, szczególnie, że z każdym kolejnym rokiem przybywa osób cierpiących na niepłodność (w Polsce mówi się nawet o 25 tys. par rocznie!), a stres związany z niepowodzeniami i presją może jeszcze utrudnić starania – także na poziomie fizycznym. Tymczasem i bez wścibskich uwag ludzie borykający się z owym problemem mają „pod górkę”. Posiadanie potomstwa jest bowiem głęboko zakorzenioną w ludzkiej naturze potrzebą, która stanowi także o tożsamości jako kobiety i jako mężczyzny oraz wpływa na poczucie własnej wartości, a trudności prokreacyjne bardzo często skutkują problemami w związku czy depresją.

Ludzie młodzi – będący grupą szczególnie narażoną na wystąpienie u nich problemów z płodnością – mają prawo oczekiwać od państwa pomocy w przezwyciężeniu owych zdrowotnych komplikacji poprzez zapewnienie im dostępu do kompleksowej diagnostyki i fachowej pomocy specjalistów z różnych dziedzin. Państwo zaś winno pamiętać, że od minimalizacji zakresu owej pandemii zależy nie tylko szczęście lub dramat poszczególnych osób, ale też przetrwanie narodu, jego istnienie w najbardziej podstawowym, pokoleniowym wymiarze.

Michał Wałach

Więcej od autora

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Zobacz także

Najnowsze

Coraz mniej nauczycieli, coraz mniej chętnych by nimi być…

Polska szkoła, choć każdego września wita uczniów z tą samą energią i nadzieją, stoi dziś na coraz bardziej kruchych fundamentach. Zamiast nowych podręczników i...

Od pasji do wpływu – Ogólnopolska Młodzieżowa Akademia Medialna na finałowej prostej

Ogólnopolska Młodzieżowa Akademia Medialna, organizowana przez Fundację Prosto z mostu, to ambitny projekt edukacyjny skierowany do młodych osób aktywnie działających w sektorze społecznym. Inicjatywa...

Fact-checking czyli co warto wiedzieć?

Fact-checking, czyli weryfikacja faktów, to proces sprawdzania prawdziwości informacji przed ich publikacją lub po ich upublicznieniu. Praktyka ta jest niezbędna w dziennikarstwie, ale równie...

„Kosmiczne studia” na krakowskiej AGH

Akademia Górniczo-Hutnicza (AGH) w Krakowie uruchomiła nowy kierunek studiów magisterskich – Technologie Kosmiczne (Space Technologies). Jest to jedna z pierwszych tego typu ofert edukacyjnych...

„Dojrzewanie” czyli refleksja nad serialem Netflixa

Serial "Dojrzewanie" to przejmująca opowieść o współczesnym świecie nastolatków, który nieustannie balansuje między dzieciństwem a dorosłością. To produkcja, która nie tylko angażuje, ale także...

Zła forma młodych Polaków – problem, który rośnie w ciszy

Kondycja fizyczna młodych ludzi w Polsce budzi coraz większe obawy wśród ekspertów, nauczycieli i rodziców. Wyniki najnowszych badań wskazują na systematyczny spadek sprawności fizycznej...

Mniej samobójstw wśród młodych

W  końcu mamy powody do wielkiego "uff". Z najnowszych danych Komendy Głównej Policji wynika, że w 2024 roku liczba samobójstw w Polsce spadła o...

„Zabawa w krecika” – nowy problem w polskich szkołach

Przez polskie szkoły co jakiś czas przechodzą bardzo niebezpieczne "mody". Tym razem zawitała do nich „Zabawa w krecika”. To nowa, niepokojąca forma przemocy rówieśniczej...