Two Column Images
Left Image
Right Image

Słowa i zwroty po ukraińsku, które warto znać, by lepiej pomagać uchodźcom!

Brutalna agresja Rosji na Ukrainę spowodowała, że setki tysięcy mieszkańców napadniętego kraju szuka pomocy poza granicami własnej Ojczyzny. Wobec tego, że Ukraińcy – szczególnie kobiety, dzieci i osoby starsze – przybywają do naszego kraju, warto byśmy poznali chociaż kilka zwrotów w ich języku oraz podstawowe zasady, które ułatwią wzajemne zrozumienie.

Powitanie

Tutaj sprawa jest dość prosta, gdyż zarówno polskie jak i ukraińskie powitania brzmią bardzo podobnie. Chcąc jednak ułatwić oraz umilić pobyt w Polsce ludziom, którzy z powodów rosyjskiej napaści uciekli z własnych domów, warto zapamiętać takie słowa jak:

prywit = cześć

dobroho ranku = dzień dobry (do południa)

dobryj deń/dobroho dnia = dzień dobry (po południu)

dobryj weczir/dobroho weczora = dobry wieczór.

Pożegnanie

Tutaj także widać przynależność obu języków do grupy słowiańskiej oraz bliskie sąsiedztwo i kulturowe związki dwóch narodów. Dlatego też bez trudu Polak i Ukrainiec zrozumieją się nawet gdy każdy z nich będzie mówił w swoim ojczystym języku w sposób wyraźny i spokojny. Jednak w obliczu uchodźstwa taka sytuacja może być trudna do osiągnięcia, dlatego warto znać wyrazy takie jak:

buwaj = cześć

papa = jak polskie pa

do pobaczenia = do zobaczenia

dobranicz = dobranoc

Zwroty grzecznościowe

diakuju = dziękuję

budź łaska/bud’ łask = proszę

nema za szczo = nie ma za co

pereproszuju = przepraszam (gdy zaczepiamy kogoś i mamy pytanie)

wybaczte = przepraszam (w znaczeniu przeprosin)

ta niczoho = nic się nie stało

niczoho strasznoho = nic strasznego

szcziro diakuju = bardzo dziękuję

zaproszujemo = zapraszamy

Przedstawienie się

jak Was zwaty = jak się Pan/Pani nazywa? („Wy”, a więc Pan/Pani/Państwo, używamy w stosunku do osoby starszej, w formie oficjalnej oraz – tak jak po polsku – w liczbie mnogiej)

jak Tebe zwaty = jak Ty masz na imię? (do osoby z którą jesteśmy na „ty” / młodej)

Mene zwaty… = mam na imię…

Podstawowe pytania

jak sprawy? = co słychać?

dozwolite? = czy można?

Wy choczete komus podzwonyty? = czy chce Pan/Pani/Państwo do kogoś zadzwonić (w domyśle: z mojego telefonu)?

Wy holodni? = czy jest Pan/Pani/Państwo głodny/a/i?

choczete szczos wypyty? = czy chce się Pan/Pani/Państwo czegoś napić? (kawa i woda brzmią tak samo jak w języku polskim, z kolei herbata to „czai”, co łatwo zapamiętać poprzez podobieństwo z polskim słowem „czajnik”)

Wy zahubylysja? = czy zgubił się Pan/Pani/Państwo?

kudy Wy choczete dojichaty? = gdzie chce Pan/Pani/Państwo dotrzeć?

szczo Wam potribno = czego Wam/Pani/Panu potrzeba?

wse w porjadku? = czy wszystko w porządku?

jak Wam dopomohut? = jak Panu/Pani/Państwu pomóc?

szczo u Was bolyt? = co Pana/Panią/Panią boli?

Wam potribne misce dlia prożywannia? = czy potrzebuje Pan/Pani/Państwo miejsca do pozostania (np. na nocleg)?

czy pryjmajete Wy jakis liky szczodnja? = czy przyjmuje Pan/Pani/Państwo jakieś lekarstwa codziennie?

czy majete jich z soboju? = czy ma je Pan/Pani z sobą?

w Was jakas alerhija? czy ma Pan/Pani alergię na coś?

możete howoryty powilno? = czy może Pan/Pani/Państwo mówić powoli?

Ważne słowa

likarnia = szpital

likar = lekarz

wchid = wejście

wychid = wyjście

stancija = stacja

zaczyneno = zamknięte

lwartyra = mieszkanie

mahazyn = sklep

jiża = jedzenie

pyty = napój

Pocieszenie

Wy w bezpeci = jest Pan/Pani/Państwo bezpieczny/a/i

my z Wamy = jesteśmy z Wami/z Panem/z Panią

buty chorobrym = badź/badźcie dzielni

sestry ta braty = siostry i bracia

Różnice między językiem polskim a ukraińskim, których świadomość ułatwi wzajemne zrozumienie

Często nasza głoska „g” to w języku ukraińskim „h”

Często nasze „rz” po ukraińsku występuje jako „r”

Możemy spodziewać się, że nasze „ę” i „ą” w języku ukraińskim będą w podobnych słowach występować jako inna samogłoska (np. „u”)

Polskie „o” często może występować w ukraińskim jako „i”

Niektóre słowa mogą zawierać więcej samogłosek (np. mleko – moloko / głowa – holowa)

Nasze miękkie „ci” zwykle w języku ukraińskim spotkamy jako twardsze „ty”

Ukraińskie bezokoliczniki kończą się twardym „ty” (np. mówić – howoryty)

Przymiotniki w rodzaju męskim zakończone są na „-yj” lub „-ij”.

Ukraińska grażdanka/cyrylica (ukrainska abetka)

Bardzo przydatna we wzajemnym rozumieniu może okazać się znajomość alfabetu ukraińskiego. W ten sposób unikniemy sytuacji, w której dwa bardzo zbliżone słowa stają się niezrozumiałe z powodu szybkiej lub chaotycznej wymowy.

Litera w alfabecie ukraińskim = polski odpowiednik [wymowa]

А а = A a

Б б = B b

В в = W w

Г г = H h (twarde H)

Ґ ґ = G g

Д д = D d

Е е = E e

Є є = Je je

Ж ж = Ż ż

З з = Z z

И и = Y y

I i = I i

Ї ї = Ji ji

К к = K k

Л л = L l (Ł / ł)

М м = M m

Н н = N n

О о = O o

П п = P p

С с = S s

Т т = T t

У у = U u

Ф ф = F f

Х х = Ch ch (bliskie polskiemu)

Ц ц = C c

Ч ч = Cz cz

Ш ш = Sz sz

Щ щ = Szcz szcz

Ю ю = Ju ju

Я я = Ja ja

Ь ь = Znak miękki (zmiękczający, po literze Л powoduje, że Ł czyta się jako L, zaś po Ж wymowa z Ż zamienia się na Ź, a po Ч Cz zmienia się w Ć).

Należy przy tym pamiętać, że alfabet pisany (tak samo jak w języku polskim) w przypadku niektórych liter mocno różni się od alfabetu drukowanego.

Należy także pozostać realistą i pamiętać, że pewnych trudności komunikacyjnych i tak nie da się uniknąć, a nauczenie się obcego języka – nawet tak bliskiego – wymaga czasu. Jednak przyswojenie najbardziej podstawowego słownictwa z pewnością stanie się wyrazem dobrej woli i dowodem na nasze serdeczne nastawienie do ludzi pozostających w potrzebie, zaś otwarte serce i umysł z pewnością umożliwią rozwiązanie trudności wynikających z posługiwania się odrębnymi językami.

Tekst powstał na podstawie wiedzy własnej oraz materiałów opublikowanych w serwisach: facebook.com/JezykoweKontrowersje + ukrainski.online + radiopogoda.pl

Michał Wałach

Więcej od autora

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Zobacz także

Najnowsze

Fact-checking czyli co warto wiedzieć?

Fact-checking, czyli weryfikacja faktów, to proces sprawdzania prawdziwości informacji przed ich publikacją lub po ich upublicznieniu. Praktyka ta jest niezbędna w dziennikarstwie, ale równie...

„Kosmiczne studia” na krakowskiej AGH

Akademia Górniczo-Hutnicza (AGH) w Krakowie uruchomiła nowy kierunek studiów magisterskich – Technologie Kosmiczne (Space Technologies). Jest to jedna z pierwszych tego typu ofert edukacyjnych...

„Dojrzewanie” czyli refleksja nad serialem Netflixa

Serial "Dojrzewanie" to przejmująca opowieść o współczesnym świecie nastolatków, który nieustannie balansuje między dzieciństwem a dorosłością. To produkcja, która nie tylko angażuje, ale także...

Zła forma młodych Polaków – problem, który rośnie w ciszy

Kondycja fizyczna młodych ludzi w Polsce budzi coraz większe obawy wśród ekspertów, nauczycieli i rodziców. Wyniki najnowszych badań wskazują na systematyczny spadek sprawności fizycznej...

Mniej samobójstw wśród młodych

W  końcu mamy powody do wielkiego "uff". Z najnowszych danych Komendy Głównej Policji wynika, że w 2024 roku liczba samobójstw w Polsce spadła o...

„Zabawa w krecika” – nowy problem w polskich szkołach

Przez polskie szkoły co jakiś czas przechodzą bardzo niebezpieczne "mody". Tym razem zawitała do nich „Zabawa w krecika”. To nowa, niepokojąca forma przemocy rówieśniczej...

Kryzys demograficzny w Polsce – Czy uda się zatrzymać katastrofę populacyjną?

Polska zmaga się z narastającym kryzysem demograficznym. W Polsce liczba ludności nieustannie maleje – umiera więcej osób, niż się rodzi. Czy można zatrzymać ten...

Powstaje pierwszy Studencki Fundusz Inwestycyjny w Polsce

Pierwszy w Polsce studencki fundusz inwestycyjny zawiązuje się we Wrocławiu. Jakie korzyści przyniesie młodym inwestorom z Pokolenia Z? Przeczytaj o tej innowacyjnej inicjatywie. We Wrocławiu...