Samobójstwo to zjawisko, które napawa ludzi przerażeniem i bezsilnością. Ze względu na złożoność problemu trudno jest jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, dlaczego dany człowiek decyduje się na podjęcie tak drastycznej decyzji. Sytuacja jest jeszcze bardziej niezrozumiała i tragiczna, gdy na samobójstwo decydują się dzieci i nastolatkowie.
Jak donosi raport “Życie warte jest rozmowy” za lata 2012 – 2021, na każdą 28-osobową klasę przypada średnio dwóch uczniów po próbie samobójczej, a jedno na sześć zachowań samobójczych podjętych przez osoby poniżej 18. roku życia kończy się śmiercią. Każde samobójstwo i próba samobójcza ma realny wpływ na nawet 20 osób z najbliższego otoczenia. Liczby te pokazują jak szeroką skalę przybrało to zjawisko w ostatnich latach.
Pod względem liczby samobójstw i prób samobójczych wśród młodych osób rok 2021 naznaczony został ich gwałtownym wzrostem. Według danych Policji w 2021 roku 1496 dzieci i nastolatków poniżej 18. roku życia podjęło próbę samobójczą, a aż 127 z tych prób zakończyło się śmiercią. Na tle 2020 roku stanowi to wzrost odpowiednio o 77% prób samobójczych oraz o 19% śmierci w wyniku ich podjęcia. Równie alarmujący jest fakt, iż w 2021 roku KGP zarejestrowała wzrost aż o 101% zamachów samobójczych wśród dziewczynek w stosunku do roku 2020.
Dane Komendy Głównej Policji pokazują nam tylko te próby oraz śmierci samobójcze, o których zostały powiadomione organy ścigania. Według Światowej Organizacji Zdrowia na każdą odnotowaną w oficjalnych rejestrach śmierć samobójczą młodej osoby przypada od 100 do 200 prób. Jeśli założymy, że współczynnik ten jest adekwatny w Polsce, to próbę odebrania sobie życia w ubiegłym roku podjęłoby od 12 700 do 25 400 osób poniżej 18. roku życia.
10 stycznia 2020 r. Ministerstwo Zdrowia wprowadziło model ochrony zdrowia psychicznego wśród dzieci i młodzieży, który jest zgodny z międzynarodowymi rekomendacjami. System ten opiera się na trzech poziomach referencyjności, co umożliwia powszechniejszy dostęp do opieki psychologicznej i psychiatrycznej. Aktualnie funkcjonuje 345 ośrodków środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży.
Ponadto w sytuacjach kryzysowych pomocy można również szukać w:
• szkolnych gabinetach pomocy psychologiczno-pedagogicznej,
• poradniach psychologiczno-pedagogicznych,
• poradniach zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży,
• ośrodkach interwencji kryzysowej,
• ośrodkach pomocy społecznej,
• powiatowych centrach pomocy rodzinie,
• organizacjach pozarządowych,
• telefonach zaufania (800 702 222, 116 213, 800 121 212, 116 111 – pełna lista ogólnopolskich telefonów zaufania dostępna na www.zwjr.pl).
Samobójstwom jesteśmy w stanie zapobiegać, a pomoc emocjonalna i wsparcie mogą uchronić kolejne osoby od zachowań samobójczych.
Źródło: L. Kicińska, J. Palma “Życie warte jest rozmowy. Zachowania samobójcze wśród dzieci i młodzieży. Raport za lata 2012-2021″ na podstawie danych Komendy Głównej Policji.