Wojna prowadzona przez Putina przeciw niepodległej Ukrainie zbiera od ponad tygodnia krwawe żniwo. Giną cywile, niszczone są całe miasta, a żołnierze oddają swoje życie na froncie. Po działaniach Rosjan zostaną zgliszcza, a niektóre budynki i rzeczy nieodwracalnie przepadną. Jakie miejsca i dzieła, z których dotychczas słynęła Ukraina, mogą zostać utracone na zawsze?
Piekło wojny zawsze pochłania również kulturę. Nie dzieje się tak bez przyczyny – z jednej strony jest to szansa dla oprawcy, aby uderzyć w poczucie przynależności narodowej atakowanego, a zarazem stanowi to okazję do wzbogacenia się poprzez grabież. Już dziś wiemy o zaginięciu kilkudziesięciu dzieł artystki ludowej Marii Prymaczenko, które były przechowywane w zniszczonym muzeum ze sztuką ludową. Na tę chwilę nie wiadomo, jaki jest los tych tak istotnych dla Ukraińców obrazów. Przykłady jej dzieł znajdują się w poniższym filmiku:
Patty Gerstenblith, profesor prawa na Uniwersytecie DePaul w Chicago oraz założycielka i prezeska Lawyers Committee for Cultural Heritage Preservation (pol. Komitet Prawników na rzecz Ochrony Dziedzictwa Kulturowego) ze smutkiem przyznaje, że jest już za późno na wywożenie dzieł z obszaru wojny. Zwraca uwagę jednak, że kraje powinny być szczególnie wyczulone na handel skradzionymi dziełami należącymi do Ukrainy. Obiektem kradzieży stać może się np. złoto scytyjskie, będące bezcennym starożytnym artefaktem. Co ciekawe, niespełna rok temu Rosja przegrała z Kijowem batalię sądową o to złoto właśnie, w którego nielegalne posiadanie weszła po aneksji Krymu. Chodziło o 565 eksponatów, których wartość sięga nawet 10 mln euro. Prawniczka alarmuje także, że narody powinny wstrzymać współpracę z Rosją w kwestiach kulturowych.
Kuratorzy sztuki podejmują wszelkie starania, aby chronić bezcenne zbiory. Dzieła, uprzednio przygotowywane do międzynarodowych wystaw, ukrywane są w piwnicach z nadzieją, że bez szwanku przetrwają wojnę. Próbuje się ocalić przed bombardowaniami dzieła takich artystów jak Kazimierz Malewicz, Ołeksandr Bohomazow, Anatol Petrycki czy Wiktor Zarecki. Nie da się niestety ukryć jednak budynków, które również stają się ofiarami zbrojnego ataku Rosji. W Ukrainie znajduje się wiele pięknych miejsc, jednak dziś skupię się na tych, które za bezcenne uznała wspólnota międzynarodowa, wpisując je na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Dziedzictwo UNESCO również zagrożone
Obecnie na liście światowego dziedzictwa UNESCO w Ukrainie jest 7 obiektów: 6 dziedzictwa kulturowego i 1 o charakterze przyrodniczym. Wśród nich znajdują się 4 wyjątkowo ważne dzieła architektury, będące teraz szczególnie zagrożone.
- Sobór Mądrości Bożej i Ławra Peczerska w Kijowie
- Zespół staromiejski Lwowa
- Rezydencja metropolitów Bukowiny i Dalmacji
- Drewniane cerkwie regionu karpackiego w Polsce i w Ukrainie
W przesłaniu do narodu prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski powiedział: „I nawet gdybyście zniszczyli wszystkie nasze ukraińskie kościoły i katedry – nie zniszczycie naszej szczerej wiary w Ukrainę i w Boga. Wiary w ludzi. Odbudujemy każdy dom, każdą ulicę, każde miasto”. Pozostaje mieć nadzieję, że miejsc potrzebujących odbudowy będzie jak najmniej, a Ukrainki i Ukraińcy już niebawem w swoich pięknych cerkwiach i kościołach będą dziękować Bogu za zwycięstwo w wojnie z Rosją i za pokój, który po nim nadejdzie.
źródła:
https://kultura.onet.pl/sztuka/wojna-rosja-ukraina-dziela-sztuki-w-ukrainie-ochrona-muzeow-i-galerii-sztuki/fsgxrnl,
https://pl.wikipedia.org/wiki/Lista_światowego_dziedzictwa_UNESCO_na_Ukrainie,
https://www.rp.pl/polityka/art19049311-zloto-scytow-wraca-na-ukraine-rosja-przegrala-proces.