Wraz z początkiem astronomicznej wiosny przyszła piękna pogoda, zachęcająca do cieszenia się słońcem na świeżym powietrzu. Równocześnie jednak wielu Polaków otrzymało za pomocą alertu RCB zalecenie, by nie opuszczać domu. Związane jest to z tragiczną jakością powietrza, szczególnie zauważalną w zeszłym tygodniu.
Choć jako Polacy zawsze dumnie spoglądamy na rankingi, w których jako naród wiedziemy prym, ten jeden nie napawa szczególną radością. 23 marca aż cztery (!) polskie miasta – Warszawa, Poznań, Wrocław i Kraków – znalazły się w pierwszej dziesiątce rankingu miejscowości z największym smogiem, przy czym dwa pierwsze wymienione zajmowały kolejno pierwsze i drugie miejsce w zestawieniu.
Indeks USA AQI (Air Quality Index), według którego stworzono zestawienie, przekraczał dla tych miast 160 punktów, co oznacza „niezdrowe warunki”. Dla porównania, o dobrej jakości powietrza mówimy wówczas, gdy nie przekracza on 50 jednostek. Indeks dla określonej wysokości stwierdza, że “każdy może zacząć doświadczać negatywnych skutków zdrowotnych, a u osób wrażliwych mogą wystąpić poważniejsze skutki zdrowotne.”
Zgubne konsekwencje
Jak niezaprzeczalnie donosi świat nauki, konsekwencje zanieczyszczenia powietrza potrafią być dla człowieka bardzo poważne. W 2019 r., według danych zebranych przez Bank Światowy przedwcześnie zmarło w świecie ok. 4.14 mln osób z powodu drobinek w powietrzu atmosferycznym o przekroju poniżej 2,5 mikrometrów. Wśród głównych schorzeń powstających w wyniku zanieczyszczenia powietrza wymienia się niedokrwienie serca oraz udary. U narażonych występują także: przewlekła obturacyjna choroba płuc, infekcje dolnych dróg oddechowych, rak wątroby, generalne pogorszenie kondycji płuc.
Skąd jednak w Polsce tak zła jakość powietrza? Przyczyn jest wiele, a ich kumulacja doprowadza do obejmowania najwyższych miejsc w rankingach zanieczyszczeń. Jednym z powodów jest duża różnica temperatury między dniem a nocą. Wieczorami nadal robi się zimno, dlatego ludzie wciąż palą w piecach, by ocieplić swoje domy, a częstokroć robią to zanieczyszczającymi substancjami. Oprócz tego emitowane zanieczyszczenia nie są w stanie się rozproszyć z powodu braku wiatru. Dopełnia to zjawisko inwersji temperatury, czyli jej wzrostu wraz z wysokością.
Próby walki
Problemem, który uniemożliwia Polakom oddychanie powietrzem dobrej jakości, jest nadal powszechna praktyka palenia w piecach zanieczyszczającymi substancjami. I choć władza podejmuje aktywne działania w celu ograniczenia tego problemu, nadal pozostaje wiele rzeczy do zrobienia. Należy wspomnieć tu o programie “Czyste powietrze”, w ramach którego obywatele mogą otrzymać wysokie dofinansowania na wymianę tzw. “kopciuchów”. Program koordynuje działalność w kierunku ograniczenia emisji zanieczyszczeń. Wiele gmin zaangażowało się w inicjatywę, choćby poprzez podpisywanie uchwał antysmogowych.
Niemniej jednak, widzimy dane dotyczące jakości powietrza, dlatego powinniśmy podejmować kroki w celu ochrony swojego zdrowia. Wśród zaleceń dla ludności są takie rekomendacje jak:
- korzystanie z komunikacji miejskiej/roweru/przemieszanie się na pieszo zamiast jazdy samochodem,
- ograniczenie aktywności na zewnątrz, w szczególności przez dzieci, młodzież, osoby wrażliwe, starsze i cierpiące na choroby układu oddechowego,
- niepalenie w kominkach rekreacyjnych, nieogrzewanie pomieszczeń węglem (szczególnie niskiej jakości), pamiętanie o zakazie spalania odpadów w paleniskach domowych.
Pozostań świadomym
W przestrzeni miejskiej coraz bardziej popularne jest przekazywanie informacji o jakości powietrza – alerty wyświetlają się na przystankach, ekranach miejskich, donoszą o nich lokalne media. Warto również samemu obserwować sytuację, choćby poprzez poszukiwanie informacji w Internecie. Rzetelnym źródłem będzie strona Inspekcji Ochrony Środowiska, dostępna pod tym adresem:
https://powietrze.gios.gov.pl/pjp/current
Jak informuje strona, “Inspekcja Ochrony Środowiska jest powołana do kontroli przestrzegania przepisów o ochronie środowiska oraz badania i oceny stanu środowiska. W skład Inspekcji wchodzą: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska (GIOŚ) oraz 16 wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska. Działalnością Inspekcji kieruje Główny Inspektor Ochrony Środowiska.” Na stronie znajduje się mapa z bieżącymi danymi pomiarowymi oraz inne informacje dotyczące ochrony środowiska w Polsce.
źródła:
https://www.medonet.pl/zdrowie/wiadomosci,warszawa-i-poznan-w-czolowce-zanieczyszczonych-miast–skad-taki-smog-,artykul,32375636.html,
https://www.wroclaw.pl/zielony-wroclaw/26-marca-ryzyko-przekroczenia-poziomu-informowania-dla-pylu-zawieszonego-pm10,
https://forsal.pl/biznes/ekologia/artykuly/8364223,wysokie-koszty-klimatycznego-zaniechania.html,
https://www.thecleanair.eu/co-to-jest-indeks-jakosci-powietrza-u-s-aqi/.